Co to jest połać dachowa i z jakich powierzchni się składa? Jaką funkcję pełni kalenica, kosz, okap dachowy czy system rynnowy? Co to jest lukarna i czym różni się od świetlika/okna połaciowego? W dzisiejszym artykule omówione zostaną poszczególne elementy pokrycia dachu.

Elementy dachu

Na budowę zadaszenia składają się elementy konstrukcji dachu (tzw. konstrukcja nośna, czyli część przenosząca ciężar na ściany budynku), jak i pokrycie dachu (zewnętrzna warstwa dachu chroniąca wnętrze przed warunkami atmosferycznymi).

Za główne składowe dachu uznaje się połać, więźbę, kalenicę, kosz, okap, naczółek, naroże oraz przyczółek. Z kolei do pozostałych elementów górnej części budynku zaliczyć można komin, system rynnowy, wyłaz, ławę kominiarską, podbitkę oraz okno dachowe/lukarnę.

Połać dachowa

Połać to ogólne określenie na górne powierzchnie dachu. Ta płaszczyzna może występować w pojedynkę (w dachu jednopołaciowym), jednak z reguły mamy do czynienia z większą ich liczbą (np. w przypadku dachu dwuspadowego czy czterospadowego). Linie wydzielające jej poszczególne fragmenty przebiegają przez grzbiet (kalenicę główną), naroża, okap, krawędź szczytową oraz kosz.

Kalenica dachowa (główna)

W terminologii budowlanej możemy spotkać się nie tylko z określeniem kalenica dachowa czy grzbiet, ale również linia szczytowa, kipa oraz wierch. Ta wypukła krawędź tworzy się na przecięciu szczytowych połaci dachowych. Pełni niezwykle istotną funkcję w budynku – jej nieprawidłowa konstrukcja może prowadzić do zawilgocenia dachu, pojawiającej się pleśni czy zacieków na elewacji.

Naroże (kalenice narożne)

Narożami dachowymi nazywamy krawędzie, które przebiegają pomiędzy bocznymi połaciami dachowymi. W nomenklaturze budowlanej te skośne wypukłości określa się również mianem kalenic narożnych/skośnych. Podobnie jak grzbiet, naroża są newralgicznymi punktami dachów spadzistych, gdyż odpowiadają za wywiewanie wilgotnego powietrza spod pokryć dachowych.

Okap dachowy

To pozioma, dolna krawędź dachu, która z reguły wysunięta jest przed elewację. Jej głównym zadaniem jest ochrona ścian budynku przed zalaniem poprzez skierowanie wód opadowych do odpowiednich systemów rynnowych. Ponadto okap dachowy chroni wnętrze domu przed nadmiernym nasłonecznieniem. Jego spodnia część wykończona jest podbitką dachową.

Kosz dachowy

O ile w kwestii kalenic narożnych mamy do czynienia z wypukłym brzegiem, o tyle w przypadku kosza dachowego mówimy o wklęsłej krawędzi na linii przecięcia dwóch połaci dachowych. Ten fragment dachu jest szczególnie narażony na działanie opadów. Dlaczego? To właśnie na linii koszowej gromadzi się śnieg, a podczas deszczu spływa po niej woda. Ten element jest więc kluczowy dla szczelności dachu.

Komin

Ten pionowy element dachu, przecinający połaci, może składać się z jednego lub kilku kanałów spalinowych. Jego funkcją jest transportowanie spalin/zużytego powietrza z wnętrza nieruchomości do atmosfery. Wysokość tej konstrukcji uzależniona jest od nachylenia dachu.

Lukarna dachowa

Ten element architektoniczny dachu ma za zadanie doświetlać poddasze. Składa się z powierzchni bocznych, mających bezpośredni kontakt z połacią dachu oraz z części frontowej, w której umieszczone jest okno/kilka okien. Lukarnę dachową określa się również mianem jaskółki, aczkolwiek o ile lukarna może przybierać rozmaite kształty, o tyle jaskółka zawsze posiada front w kształcie trójkąta. Alternatywą dla wyżej wspomnianych elementów doświetlających poddasze są okna połaciowe/świetliki, które znajdują się bezpośrednio w połaci dachu.

System rynnowy

W skład systemu rynnowego wchodzą nie tylko rynny i rury spustowe, ale również narożniki, wylewki, odpływy, haki, łączniki oraz obejmy. Rynny, to elementy dachu, które z reguły przebiegają wzdłuż okapu dachowego. Ich funkcją, wraz z pozostałymi ogniwami systemu rynnowego, jest odprowadzenie wody z dachu, dzięki czemu uniknąć można namakania ścian bocznych budynku.